Koła Rodzin Milicyjnych – powstanie, organizacja i praca propagandowa
Abstrakt:
Koła Rodzin Milicyjnych (KRM) były organizacją prorządową, ściśle współdziałającą z Ligą Kobiet Polskich (LKP)1. Nadrzędnym celem tych obydwu organizacji było kształtowanie zgodnych z oczekiwaniami władz postaw politycznych wśród Polek i tym samym wychowanie kobiety, obywatelki świadomej swych praw i obowiązków w stosunku do Ojczyzny i społeczeństwa2. Realizując ten cel, działaczki przede wszystkim miały wspierać i popularyzować politykę władz, prowadząc działalność wychowawczo-propagandową w różnych środowiskach społecznych.
W polskiej historiografii brakuje opracowań dotyczących zarówno KRM, jak i LKP. Na temat tej ostatniej ukazało się jedynie kilka artykułów, m.in. Anny Nowakowskiej-Wierzchoś Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet (1945–1949) i Związek Kobiet Polskich im. Marii Konopnickiej we Francji (1944–1950) – dokumenty programowe3, Nataszy Lubik-Reczek i Rafała Reczka Liga Kobiet – organizacja „reprezentująca” interesy kobiet w Polsce Ludowej. Zarys działania4 oraz Barbary Nowak Serving Women and the State. The League of Women in Communist Poland5. W tej ostatniej pracy można znaleźć kilka słów na temat KRM. Więcej pozycji poświęcono natomiast środowisku Milicji Obywatelskiej (MO), jak np. publikacja Piotra Mayera Milicja Obywatelska 1944–1957. Geneza, organizacja, działalność, miejsce w aparacie władzy6 czy Wiktora Mikusińskiego Ruch związkowy funkcjonariuszy MO w 1981 r. Zarys historii7. Monografie te dokładnie opisują środowisko MO i ukazują jego specyfikę. Nie ma w nich jednak informacji na temat KRM, nie poświęcono jej także żadnego odrębnego opracowania.
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie przyczyn powstania KRM i ich struktury organizacyjnej. Zaprezentowano również formy i sposoby prowadzenia pracy propagandowej oraz inne rodzaje działalności.
Podstawą do napisania artykułu były materiały archiwalne Ligi Kobiet Polskich i Kół Rodzin Milicyjnych przechowywane w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.
1 Organizacja ta została powołana w 1945 r. i na początku przyjęła nazwę Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet, a cztery lata później przemianowano ją na Ligę Kobiet. Ostateczną nazwę, Liga Kobiet Polskich, nadano jej dopiero w 1981 r. (N. Lubik-Reczek, R. Reczek, Liga Kobiet – organizacja „reprezentująca” interesy kobiet w Polsce Ludowej. Zarys działania, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2013, t. 4, s. 105-120).
2 A. Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Rola Ligi Kobiet w popularyzowaniu polityki władz „Polski Ludowej” [w:] „Polska Ludowa” 1944–1989 – wybrane problemy historii politycznej i społecznej, red. Dorota Litwin-Lewandowska, Krzysztof Bałękowski [online], Lublin 2016, s. 285 [Dostęp: 12.09.2016]. Dostępny w World Wide Web:
3 A. Nowakowska-Wierzchoś, Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet (1945–1949) i Związek Kobiet Polskich im. Marii Konopnickiej we Francji (1944–1950) – dokumenty programowe, „Komunizm: system – ludzie – dokumentacja” [online] 2013, nr 2, s. 253 [Dostęp: 14.11.2016]. Dostępny w World Wide Web:
4 N. Lubik-Reczek, R. Reczek, op. cit., s. 105-120.
5 B. Nowak, Serving Women and the State: The League of Women in Communist Poland [online], praca dokt., The Ohio State University 2004 [Dostęp: 14.11.2016]. Dostępny w World Wide Web:
6 P. Mayer, Milicja Obywatelska 1944–1957. Geneza, organizacja, działalność, miejsce w aparacie władzy, Olsztyn 2004.
7 W.J. Mikusiński, Ruch związkowy funkcjonariuszy MO w 1981 r. Zarys historii, Warszawa 2015.
Słowa kluczowe: Koła Rodzin Milicyjnych, Liga Kobiet Polskich, organizacja prorządowa, działalność propagandowa
Opublikowany: 30 czerwca 2017 r.
DOI: 10.15290/cnisk.2017.01.02.02
Sposób cytowania: CNISK, 2017, nr 2 (1), 28-47/DOI 10.15290
Pobierz PDF: 
Autorzy: Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie)
The Organization of Militia Family – Structure and Propaganda Activity
Abstract:
The Organization of Militia Family was a pro-government group which in the initial period of its existence closely cooperated with the League of Polish Women. It was established in 1969 when the political and economic situation in Poland was difficult. Polish society didn’t accept the government’s policy and started to criticize it. Consequently, the members of the organization decided on introducing propaganda to convince Poles that the government’s policy was right. They tried to impose socialist ideology on Polish society.
The activities of the Organization of Militia Family didn’t revolve only around spreading socialist propaganda. Its members were involved in different kinds of philanthropic activity.
The fall of communism meant the end of pro-government organizations in Poland including the Organization of Militia Family.
Keywords: the Organization of Militia Family, the League of Polish Women, pro-government organization, propaganda
Published: 30 June 2017
DOI: 10.15290/cnisk.2017.01.02.02
Cite this article as: CNISK, 2017, vol. 1 (1), 28-47/DOI 10.15290
Download PDF:
Authors: Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk (Institute of National Remembrance)
