Abstrakt:
Na łamach prasy kobiecej wydawanej u schyłku Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej coraz częściej pojawiały się wizerunki kobiet niezamężnych. Pomimo że materiały prasowe nadal w znacznym stopniu przedstawiały stereotypowe postrzeganie kobiet żyjących w pojedynkę, zauważalne były istotne zmiany w kwestii prezentowania wizerunku oraz pozycji kobiet niezamężnych. Szczególnie dostrzegalne było to na łamach „Kobiety i Życia”, gdzie coraz więcej tekstów ukazywało samotność jako świadomy konieczności.
W artykule zaprezentowano opinie kobiet na temat życia w pojedynkę, przyczyny, dla których podjęły decyzję o wyborze właśnie takiej drogi życiowej, oraz sposób postrzegania kobiet niezamężnych przez społeczeństwo polskie u schyłku Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Analiza została oparta na publikacjach ukazujących się w „Kobiecie i Życiu”2. Autorki artykułu wyniki swoich badań odniosły także do materiałów prasowych publikowanych w innych czasopismach kobiecych okresu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej – „Przyjaciółki” oraz „Zwierciadła”.
1 Publikacja przygotowana/finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą DIALOG w latach 2019–2021. Jest wynikiem udziału w projekcie badawczym pt. „Ośrodek badań historii kobiet”, nr 0016/DLG/2019/10.
2 „Kobieta i Życie” była pierwszym odrębnym czasopismem kobiecym powstałym po drugiej wojnie światowej. Premierowy numer pisma ukazał się w 1946 r. pod tytułem „Moda i Życie Praktyczne”. W kolejnych latach nastąpiło połączenie miesięcznika z periodykiem „Kobieta”, co skutkowało utworzeniem „Kobiety i Życia Praktycznego”, od 1953 r. ukazującego się jako „Kobieta i Życie”. Czasopismo ukazywało się nieprzerwanie do 1981 r., co ściśle związane było z ówczesnymi wydarzeniami politycznymi, a zwłaszcza wprowadzeniem stanu wojennego, który na kilka miesięcy zawiesił wydawanie prasy codziennej. Nowy etap „Kobiety i Życia” rozpoczął się reaktywowaniem pisma w kwietniu 1982 r. W latach 80. XX w. wokół redakcji periodyku utworzył się swoisty ruch feministyczny, a łamy czasopisma zostały wypełnione artykułami dotyczącymi dyskryminacji kobiet w różnych dziedzinach życia. Zob m.in.: Małgorzata Dajnowicz, „Kobiety w polityce w wypowiedziach prasowych Krystyny Kaszuby na łamach »Kobiety i Życia« (1985–1990)”, w: Ewa Maj, Ewelina Podgajna, Anna Szwed-Walczak, Łukasz Jędrzejski (red.), Komunikowanie polityczne, (Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017), 200; eadem, „Wzorce aktywności publicznej kobiet w początkach transformacji ustrojowej w Polsce w świetle »Kobiety i Życia« i »Urody« (1989–1995)”, w: Teresa Kulak, Małgorzata Dajnowicz (red.), Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII–XXI wieku), (Wrocław: Wydawnictwo Chromcom, 2016), 420; Urszula Ćwik, „Wybory parlamentarne i wybory do rad narodowych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na łamach »Kobiety i Życia« (do 1989 roku)”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski, Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku, (Białystok: Wydawnictwo Humanica, 2016), 329–330; eadem, „Podstawowe założenia Społeczno-Obywatelskiej Ligi Kobiet w świetle »Mody i Życia Praktycznego« (1946–1951)”, w: Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych, (Białystok: Wydawnictwo Humanica, 2017), 51–52.
Słowa kluczowe: prasa kobieca, „Kobieta i Życie”, Polska Rzeczpospolita Ludowa, kobieta niezamężna, kobieta rozwiedziona, życie w pojedynkę
Opublikowany: 30 czerwca 2021 r.
DOI: 10.15290/cnisk.2021.01.10.10
Sposób cytowania: CNISK, 2021, nr 10 (1), 195-212/DOI 10.15290
Pobierz PDF: 
Autorzy: Małgorzata Dajnowicz (Uniwersytet w Białymstoku), Urszula Sokołowska (Uniwersytet Medyczny w Białymstoku)
Abstract:
In the women’s press, published at the end of the Polish People’s Republic, images of unmarried women were increasingly appearing. Despite the fact that press releases still largely portrayed the stereotypical perception of single women, significant changes were seen in the presentation of the image and position of unmarried women. It was particularly noticeable in the pages of Kobieta i Życie where more and more texts showed loneliness as a conscious choice of Polish women who decided to become independent, not from coercion or necessity.
The article presents women’s opinions on the subject of single life, the reasons for which the decision was made to choose such a way of life and the way Polish society perceive unmarried women at the end of the Polish People’s Republic. The analysis was based on publications appearing in Kobieta i Życie. The authors of the article, results of their research also referred to press materials published in other women’s magazines of the Polish People’s Republic – Przyjaciółka and Zwierciadło.
Keywords: women’s press, Kobieta i Życie, Polish People’s Republic, unmarried woman, divorced woman, single life
Published: 30 June 2021
DOI: 10.15290/cnisk.2021.01.10.10
Cite this article as: CNISK, 2021, vol. 10 (1), 195-212/DOI 10.15290
Download PDF:
Authors: Małgorzata Dajnowicz (University of Bialystok), Urszula Sokołowska (Medical University of Bialystok)
